Τζορτζ Πελεκάνος: «Απεχθάνομαι τα στερεότυπα»

Με καταγωγή από τη Σπάρτη, ο Τζορτζ Πελεκάνος θεωρεί μέγιστη συνεισφορά στη κοινωνία και στον εαυτό του, την ενασχόληση του με τα σωφρονιστικά ιδρύματα και τις φυλακές ανηλίκων. «Δεν χρησιμοποιώ τους ανθρώπους για να κλέψω υλικό, όσο για να συμβάλλω στην καλυτέρευση των συνθηκών κράτησης τους, δια μέσω της λογοτεχνίας. Γνωρίζω πολύ καλά τις συνέπειες των αποκλεισμών. Της περιθωριοποίησης, των διαλυμένων Εγώ». Και σε όλα τα παραπάνω, ο Πελεκάνος δεν εμφανίζει τη παραμικρή έπαρση. Είναι ο άνθρωπος που συμμετέχει ενεργά στην κοινωνική δόμηση ή και αποδόμηση.

Είναι ειλικρινής, στα όρια της επικοινωνιακής αμφιβολίας. Ο σύγχρονος θεατής δεν είναι έτοιμος να αντιμετωπίσει εξομολογήσεις όπως οι κάτωθι: «Έκανα χρήση ναρκωτικών, αλήτεψα, ξενύχτησα μέσα στα αστυνομικά τμήματα. Όταν έγινα γνωστός, ερχόντουσαν οι φυλακισμένοι, οι πρώην εξαρτημένοι και οι άνθρωποι του περιθωρίου και μου ζητούσαν συμβουλές, θέλοντας παράλληλα να εξομολογηθούν τις εμπειρίες τους. Οι άνθρωποι που έχουν βρεθεί στου δρόμου την άκρη, όταν αποφασίσουν να μιλήσουν μιλούν, λένε πάντα την αλήθεια».

Κατά καιρούς υπήρξαν εκδότες που ήθελαν να μετατρέψουν τον συγγραφέα, σε «καλτ» περσόνα. Ο Πελεκάνος αντιστάθηκε σθεναρά, βελτιώνοντας τη φόρμα των μυθιστορημάτων του, φτάνοντας τη σε υψηλές λογοτεχνικές διατάσεις, παραμένοντας στις επάλξεις του είδους. Εκείνο όμως που τον πονά πραγματικά, είναι τα στερεότυπα που πρωτίστως κουβαλά η ελληνοαμερικάνικη κοινότητα, αλλά και οι εύκολοι χαρακτηρισμοί που δέχεται η κοινότητα από την πλειονότητα των αμερικανών. «Όταν ξέσπασε η οικονομική κρίση στην Ελλάδα και τα πράγματα δεν φαίνονταν να πηγαίνουν καλά, κόλλησαν στους Έλληνες της Αμερικής σχεδόν αυτομάτως, το τσιμπούρι του τεμπέλη και του άχρηστου. Η λέξη και κατ’επέκταση η υπόσταση Έλληνας, μεταλλάχθηκε σε βρισιά. Έγινε τηλεοπτικό σκετς και γενικώς ανέκδοτο. Αυτό δεν το γούσταρα καθόλου», λέει ο Πελεκάνος και αμέσως αρπάζεται.

Όμως δεν είναι μονό αυτή η πλευρά. Η μητέρα του και ο ίδιος, όπως και αρκετοί ελληνοαμερικάνικοι, δεν είχαν δει με καλό μάτι την ταινία «Γάμος αλά Ελληνικά» για παράδειγμα. Που είναι κάτι παραπάνω από μια ταινία: «Θεωρώ ότι είναι μεγάλη κοροϊδία να πηγαίνει κάθε εθνική μειονότητα, να βλέπει στο σινεμά τον «εαυτό» της. Ουσιαστικά παρακολουθεί παθητικά, μια χαζή αναπαράσταση της μηντιακής κατασκευής τους. Τα στερεότυπα πρέπει να ξεριζωθούν. Πράγμα εξαιρετικά δύσκολο. Χρειάζεται σύγκλιση πολλών παραγόντων με καλοπροαίρετη διάθεση, πράγμα που δεν υπάρχει, ας μην γελιόμαστε. Για τις κοινότητες των ελληνοαμερικανών ο Πελεκάνος αισθάνεται αμφίσημα: «Δεν μπορώ να αποκοπώ από τις ρίζες μου και την ίδια στιγμή απεχθάνομαι τους ψυχαναγκαστικούς περιορισμούς που επιβάλλονται, όπως και η προώθηση συγκεκριμένων αγκυλώσεων»

Ο Τζορτζ Πελεκάνος δεν είναι από τους ανθρώπους που μένουν έξω από τα τρέχοντα πολιτικά και κοινωνικά γεγονότα της χώρας του. Ήταν θέμα χρόνου να έρθει η κουβέντα στο Φέργκιουσον του Μισούρι: «Τα γεγονότα στο Φέργκιουσον δεν είναι έκπληξη για μένα. Όσο τραγικό κι αν ακούγεται. Όταν ήμουν μικρός η εξέγερση του ’68 στην Ουάσινγκτον με σημάδεψε βαθιά. Η πόλη καιγόταν απ’ άκρου εις άκρον. Οι λευκοί κυνηγούσαν τους μαύρους, μέχρι εξοντώσεως. Τώρα τα πράγματα είναι αλλιώς. Όχι μόνο επειδή οι μαύρες κοινότητες δεν είναι σε όλη την αμερικάνικη όμοιες, αλλά επειδή τώρα οι μαύροι περιφρουρούν την αξιοπρέπεια τους και τη περηφάνια τους. Καταλαβαίνω την οργή τους, απόλυτα. Ο αστυνομικός πρέπει να οδηγηθεί σε δίκη οπωσδήποτε. Είναι κατηγορούμενος εξάλλου, πρέπει να εφαρμοσθεί ο νόμος. Δεν μπορεί να τον αφήνουν ελεύθερο».

«Η εξέγερση οποιασδήποτε μορφής, φέρνει κρυμμένα πράγματα στο φως». Στην ερώτηση εάν η Αμερική περνά έναν δεύτερο διχασμό μετά τον Εμφύλιο, ο Πελεκάνος δίνει τη δική του εκδοχή, που έχει να κάνει με την κοινωνική συμμετοχή και τους κώδικες συμπεριφοράς. «Ο αστυνομικός στο Φέργκιουσον, είδε έναν μαύρο στο δρόμο (τον Μπράουν) και του έκανε τη ζωή δύσκολη. Έτσι ξεκίνησε. Αυτό το «βλέπω έναν μαύρο στο δρόμο» και τον θεωρώ αμέσως ή εν δυνάμει εγκληματία ή ψάχνω να του πουλήσω νταηλίκι» είναι ίδιον των εξουσιαστικών μηχανισμών. Στην Ουάσιγκτον για παράδειγμα κατάλαβαν ότι εν καιρώ, θα πρέπει μπουν περισσότεροι μαύροι στις νομικές και δημόσιες υπηρεσίες της πολιτείας. Να μορφωθούν. Έτσι ώστε να επέλθει μια ισορροπία. Στο Μισούρι δεν υπάρχει κάτι ανάλογο και έτσι ο μαύρος πληθυσμός αισθάνεται αποκλεισμένος, φυλακισμένος. Οπωσδήποτε θα πρέπει να αλλάξουμε αν θέλουμε να μη θρηνούμε θύματα».

Ο Τζορτζ Πελεκάνος έχει περάσει από το στάδιο κατασκευής πολλών ηρώων: Ντέρεκ Στρέιντζ, Ντιμίτρι Καράς, Νίκ Στέφανος και προσφάτως Σπίρο Λούκας. Σπάνιο για τα αστυνομικά δεδομένα. «Όχι και τόσο, τουλάχιστον όσον αφορά εμένα. Βαριέμαι αφόρητα με έναν χαρακτήρα. Και να τον «μεγαλώνω» και να τον «εξελίσσω» όπως λένε άλλοι συνάδελφοι μου. Η σειρά «Στρέιντζ» ήταν μια καλή σειρά, την ήθελε πολύ η βιομηχανία. Δεν πήγα όμως με τα νερά τους και σκότωσα τον Κουίν…δυστυχώς. Καθώς γράφω ανακαλύπτω πράγματα, αυτοσχεδιάζοντας μέχρι ενός βαθμού. Η αλήθεια είναι πως ότι έχω γράψει, έχει εκδοθεί. Γι αυτό το λόγο ομολογώ πως μ’ενδιαφέρει περισσότερο η τηλεόραση το τελευταίο καιρό. Ιδιαίτερα μετά την επιτυχία του «The Wire», γράφω ήδη ένα σενάριο για τον νεαρό Στρέηντζ, πίσω στο 1966. Πολλοί μου λένε να σταματήσω την γρήγορη ροή των γραπτών μου. Δεν γίνεται. Μου αρέσει να δουλεύω. Είναι ο τρόπος που αναπνέω»

Για τον Τζορτζ Πελεκάνο, οι χαρακτήρες έρχονται πρώτα και ύστερα όλα τα άλλα: «Χτίζω ένα βιβλίο, την πλοκή αν θέλετε, πάνω σε έναν ήρωα. Η ιστορία έρχεται μετά. Οι χαρακτήρες μου υπακούουν ένα συγκεκριμένο πλαίσιο. Δεν είναι μικροί Θεοί, δεν κάνουν ότι τους καπνίσει. Και κυρίως δεν έρχονται από το πουθενά. Όλοι έχουν ένα παρελθόν. Και μάλιστα εξόχως σκοτεινό. Σήμερα πια δεν νομίζω ότι ανήκω αποκλειστικά στις ρίζες του αστυνομικού με την καθαρή έννοια. Μαζί με τον Ντέιβιντ Λαχέιν για παράδειγμα, επεκτείνουμε τα όρια του είδους και καταπιανόμαστε με την εμβάθυνση στις ψυχολογικές παραμέτρους των εμπλεκομένων μερών. Στις φυγόκεντρες διαδρομές της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Οι άνθρωποι από τους οποίους εμπνέομαι, προέρχονται από την εργατική τάξη».

Ένας από τους κορυφαίους συγγραφείς παγκοσμίως, με πωλήσεις που ξεπερνούν κάθε φαντασία, ο Τζορτζ Πελεκάνος παραμένει ένας εργάτης του αστυνομικού μυθιστορήματος που μέσα από αυτό, εξερευνά τον εαυτό του και τον κόσμο.

Πηγή: Ο Αναγνώστης